Tủ thuốc nhà bác sĩ cũng... thiếu

Tủ thuốc tại nhà nghe có vẻ đơn giản, tầm thường quá, nhưng đôi khi vì thiếu nó mà sinh ra nhiều rắc rối.

Tủ thuốc của một gia đình ở Q.7, TP.HCM-Ảnh: N.C.T.

Chuyện xảy ra cách nay gần sáu năm, lúc đó bé Bobo chưa đầy 5 tháng tuổi và tôi còn ở vùng ven TP.HCM. Bé bị sốt siêu vi đã mấy ngày và tạm ổn, khuya hôm đó đột nhiên bé sốt cao, nhìn lại tủ thuốc thì than ôi, không còn viên hạ sốt nào cả, đành phải hạ sốt bằng lau mát, được vài lần thì bé quấy khóc dữ dội vì khó chịu. Vậy là phải chạy xe tìm mua viên thuốc lúc hơn nửa đêm nhưng các nhà thuốc đều đã đóng cửa. Tới được một bệnh viện nhi, cô nhà thuốc vừa hé cửa vừa càu nhàu rằng chỉ bán thuốc theo toa! Phải mất thêm nửa giờ với sự chỉ dẫn của mấy bác xe ôm mới tìm được một hiệu thuốc nhỏ bán thuốc suốt đêm (nằm trên đường Đinh Tiên Hoàng), về đến nhà đã hơn 1g sáng.

Bạn tôi bị chứng viêm mũi kinh niên, thường xuyên mở đầu một ngày bằng một loạt hắt xì vang dội và thỉnh thoảng nửa đêm bật dậy vì... nghẹt thở. Vì vậy ở nhà luôn có sẵn các loại thuốc xịt, thuốc uống, dầu xanh... chống nghẹt mũi. Noel năm đó, sau khi ăn tiệc vui vẻ chúng tôi ngủ lại nhà một người bạn và đến nửa đêm ông bạn tôi bật dậy. Tìm khắp nhà chỉ có... chai dầu cù là, vậy là bạn tôi đành vừa thức vừa ngủ, vừa thở bằng miệng cho tới sáng.

Làm một cuộc phỏng vấn bỏ túi mấy chục người quen mới phát hiện tủ thuốc gia đình thật đa dạng, từ siêu rẻ như dầu xanh tới cao cấp như mật gấu. Tuy nhiên những thứ cần thiết thì vô cùng thiếu thốn, chủ yếu vẫn là bông băng thuốc đỏ, Paracetamol, Enervon C... Cho nên khi bị nhức đầu, sổ mũi, ho, đau bụng... thì theo thói quen chạy ra hiệu thuốc gần nhà.

Từ kinh nghiệm bản thân và qua quá trình hành nghề, tham khảo một số đồng nghiệp, tôi xin giới thiệu một tủ thuốc gia đình an toàn, hiệu quả, rẻ tiền (xem bảng). Các loại thuốc trong bảng chủ yếu được phép bán không cần toa (thuốc OTC: over the counter), sẵn có ở mọi nhà thuốc, không quá mắc tiền, có thể giúp giảm nhanh triệu chứng các bệnh thông thường mà không nguy hại gì (thông thường thuốc được đóng gói với hàm lượng một viên thì không gây nguy hiểm đến tính mạng, trừ một số thuốc đặc trị như tim mạch...).

Các thuốc trong bảng đều có nhiều loại tương tự trên thị trường, khi đi mua cần hỏi kỹ giá cả, nước sản xuất, hạn sử dụng kèm tờ hướng dẫn để lựa chọn. Tuy nhiên cần nhớ tiền nào của đó và quen thuốc nào nên uống thuốc đó.

Tủ thuốc này dùng để trị các triệu chứng, không thể thay thế điều trị lâu dài hay các trường hợp cấp cứu cần đi bệnh viện. Nếu uống thuốc một vài lần mà không hết bệnh thì cần đi khám bác sĩ chuyên khoa.

Tủ thuốc gia đình có thể đem theo khi đi công tác xa hoặc du lịch.

Tủ thuốc gia đình có thể giúp giảm 50% số lần ra nhà thuốc.

Tủ thuốc gia đình cộng một số điện thoại tư vấn của bác sĩ có thể giảm đáng kể số lần phải đi khám bệnh.

Tủ thuốc gia đình, quan niệm hiện đại về chăm sóc sức khỏe: đúng thuốc (thuốc OTC), đúng người trị (bác sĩ chuyên khoa).

10 nhóm thuốc thông dụng trong tủ thuốc gia đình

Các nhóm thuốc	Tên thuốc	Công dụng	Ghi chú
Thuốc hạ sốt đồng thời giảm đau (không dùng ở người yếu gan, viêm gan)	Efferalgan, Hapacol, Panadol, Paracetamol...	Sốt, đau nói chung: đau đầu, đau lưng, nhức mỏi, đau bụng kinh...	Liều người lớn lần 500mg, ngày 3-4 lần
	Efferalgan Codein, Hapacol Codein	Tác dụng mạnh hơn	Không dùng cho trẻ em
	Paracetamol dạng Suppository/gói bột	Dùng cho trẻ em	Lần 15mg X số kg cân nặng, ngày 3-4 lần
Thuốc đau dạ dày, đầy hơi, khó tiêu (Ða số đã được chẩn đoán đau dạ dày rồi)	Omeprazol 20mg, Omer, Mepraz...	Dùng khi đau bụng, ợ hơi, ợ chua	lần 1 viên, ngày 1-2 lần
	Phosphalugen, Gastropulgite	Dùng phối hợp với thuốc trên	1 gói/ lần, ngày 2- 3 lần
	Motilium M, Carbophos	Ðầy hơi khó tiêu	1 viên có thể làm nhẹ bụng ngay
Thuốc trị tiêu chảy, táo bón (Không dùng khi tiêu chảy nhiễm trùng có sốt, hoặc ngộ độc thức ăn: tiêu chảy + nôn ói+ đau bụng dữ dội) Trẻ em nên đi BS	Smecta	Trị tiêu chảy thông thường	1gói, 2-3 lần/ ngày
	Spasmaverin, Buscopan	Nếu đau quặn nhiều	1 viên, 2-3 lần/ ngày
	Imodium	Nếu tiêu chảy không bớt	1 viên, 2-3 lần/ ngày
	Norgalax	Táo bón nặng	Ống bơm làm bôi trơn
Thuốc giảm đau nhức và chống viêm Có thể phối hợp Paracetamol	Alaxan, Diclofenác, Mobic, Celecoxib, Cataflam...	Ðau xương khớp, bong gân, mỏi đau cổ- vai. đau lưng do làm việc, đau bụng kinh...	1 viên uống sau ăn no (người đau dạ dày phải thận trọng)
	Salonpas dầu, Perskindol gel, Fastum gel...	Xoa lên vùng đau, sưng.(Không thoa trên da trầy xước)	Kết hợp chườm đá lạnh nếu có sưng, nóng
Thuốc chống ho	Toplexil, Terpin codein	Viên uống
	Peptol, Tussils	Viên ngậm
	Atussin	Trẻ em	Siro
Thuốc trị nghẹt mũi	Otilin (VN) Otrivin (ngoại)	Xịt mũi khi nghẹt	Có tác dụng ngay
	Flixonase	Xịt mũi	Tác dụng chậm nhưng kéo dài hơn
	Coldflu Clarinase Actifed	Viên uống cũng tác dụng khá nhanh	Kèm thuốc co mạch (thận trọng người bệnh tim mạch)
Thuốc chống đau răng, lở miệng	Aspirin (hoặc thuốc nhóm 4)	Ðau răng	Có thể kèm Paracetamol
	OrrePaste (ngoại) MouthPaste (VN)	Lở miệng	Thuốc bôi
Thuốc trị ngứa do dị ứng với thức ăn, muỗi cắn	Prednisone 5mg	Dị ứng, ngứa	3 viên sáng. Không dùng quá 3 ngày
	Cezil 10 mg		1 viên tối
Thuốc nhỏ mắt thông thường	Efticol	Rửa mắt khi cay, bị bụi rơi vào	Nước muối
	Chloraxin	Khi đỏ mắt có ghèn	Kháng sinh nhẹ
	V Rohto	Khi ngứa, đỏ mắt	Chống dị ứng
	Refresh, Sanlene	Khi khô mắt do làm việc, đi đường nhiều	Các loại nước mắt nhân tạo
Các loại băng bông, gạc, sát khuẩn	Bông gòn, oxy già	Rửa các vết thương mới, vết thương có mủ hoặc không sạch
	Povidin 10%	Sát trùng vết thương
	Gạc miếng hấp sẵn Băng cá nhân	Băng vết thương	Vết thương nhỏ
	Băng vô trùng Urgo Sterile	Băng vết thương	Cho các vết thương lớn
	DuoDerm	Băng dán cao cấp không thấm nước, không cần thay băng	Vết thương mặt, bàn tay, bỏng bô xe, các vết thương sạch...

BS TRƯƠNG CÔNG DŨNG (BV Nhân Dân 115 TP.HCM)